Adeemsa qabsoo bilisummaa oromoo keessatti warraaqsa. Qabsoo bilisummaaf ummatni oromoo gaggeessu sirna cunqursaa mootummaa irratti kan xiyyeeffate malee ummata kam iyyuu kan hin ilaalle tahuu abo irra deebiee mirkaneessa. Kanaaf, namni kana jedhe akkas jedhe kan jedhu hundaaf deebii deebisaa ooluun yeroo ofii. Hara illee gootowwaan keenya guyyuu diina kuffisaa kufaa jiru. Jeneraal taaddasaa birruu ammoo galamsootti akka hidhamu godhe hogganoota hafan tamsaasetti guci sochii bilisummaa akka hindhaamne gochuu irratti gaheen obbo baaroo boonsaafi seena qabeessa akka tae beekama. Guyyaan kun gootota qabsaawota keenya kanneen bilisummaa saba keenyaa mirkaneessuudhaaf dabarsanii of kennanwareegaman kan itti yaadannee oolluu dha. Afoola afaan oromoo haala kamiin guddisuu dandeenya afoolli bifa liitireecharii taee aadaa, seenaa, duudhaa, seenaa fi eenyummaa dhaloota darbee himaamsa afaaniitiin gara dhaloota itti aanutti ykn dhaloota. Gooti oromoo, jaalbiyyaa dantaa dhuunfaa kaasaa sabawaaf wareegu. Magdashoo keessatti hundeessuun qabsoo bilisummaa oromoo. Qeerroon bilisummaa oromoo murannoo fi qaroomina iccitaawaa firaa fi diina ajaaibsiiseen of ijaartee sochootee seenaa boonsaan hojjette kan. Simannaa hogganoota olaanoo adda bilisummaa oromoo magaalaa finfinnee fulbaana 15,2018.
Adda bilisummaa oromoo abboo 1976 kan mootummaan somaaliyaa haaluma siyaasa habashaan walfakkaatuun meeshaa gobiromfannaaf tolfatee qabeenya ummata oromoo saamuuf saganteefate, adda islaama bilisummaa oromiyaa 1978, ijaarsa bilisummaa saba oromoo 1988, fi adda bilisummaa tokkummaa ummata oromoo. A4o, ebla 15, 2020 gootota wareegamtoota oromoo ti. Hararra dhaabbannee salphina lammaffaa galmaaaa jiru argaa fi dhagaaa. Jaal lagaasaa wagii abbaa isaanii obbo wagii meettaa fi haadha isaanii adde buzunash ayyaanaa irraa bara 1960, godina lixa shawaa, konyaa mannaa, aanaa shinoo meettaa robii, ganda kuyyuu giccii jedhamtuu keessatti dhalate. G 2005 seenaa qabsoo oromoo keessatti yakki inni guddaan, diina bira goranii lammii ofii miidhuudha. Gamtaan paartileen oromoo jajjaboo sadii, addi bilisummaa oromoo abo, kongirasiin federaaliistii oromoo kfofi paartiin biyyaalessaa oromoo pbo ijaaruuf waliigalan adeemsumarra jira jedhu. Ebla 15 guyyaa gootota wareegamtoota oromoo kan 2020 ilaalchisee ibsa abo ebla 11, 2020 ebli 15 guyyaa gootota wareegamtoota oromoo ti. Ibsa adda bilisummaa oromoo jidduu kana mootummaan wayyaanee karaa kaabinee ministirootaa baanuun wixinee labsii faayidaa addaa oromiyaan finfinneerraa qabdu jedhu baaseera. Addi bilisummaa oromoo abo jaarmayaa siyaasaa uummata oromoo kiyyoo kolonii habashoota jalaa bilisa baasuuf qabsoo bilisummaa. Gootowwan ilmaan oromoo bilisummaa saba isaaniif jecha baatii adda addaa keessa, guyyaa adda addatti kufan galmee seenaa irra jiru. Barreessaan kitaaba kanaa ogumaan balaliisaa xayyaaraa yoo taan barnoota phisics baratan obbo leellisaa aadaa kitaaba barreessuuf kan na kakaase balina aadaa fi seenaa oromoon qabu jedhan. Seenaa barreeffama afaan oromoo afaan oromo online marsariitii barnoota afaan oromoo.
Akeekni kabajaa fi yaadannoo guyyaa kanaa, injifannoo fi mirgoota wareegama isaaniitiin. Guyyaan ummanni oromoo gabrummaa sirna alagaatin gateettii isaarratti feame ofirraa kaasuuf waamicha dhaaba kallacha qabsoo bilisummaa oromoo tahe adda bilisummaa oromoo irraa. Akkuma kaleessaa beela,daara,madaawuu fi ajjeefamuu gaafata. Free pdf ebooks users guide, manuals, sheets about kitaaba afaan oromoo kutaa 12 pdf download ready for download. Walaloo lataa qanaii kutaa 1ffaa youtube walaloo lataa qanaii kutaa 1ffaa. Seenaa barreeffama afaan oromoo afaan oromo online. Seenaa boonsaa waraana bilisummaa oromoo fi qabsoo bilisummaa oromoo kan hanga haraa diignee ofii jiraachuu irra falmachaa wareegamnee seenichaa fi falmaa bilisummaa dhaloota dhaalchisuu filanne.
Keessattuu mallattoo tokkummaa, nagaa fi bilisummaa ummata oromoo kan tae aadaan sirna gadaa oromoo. The proponents of the movement hold that the oromo people constitute a nation. Adda bilisummaa oromoo oromo liberation front yumpu. Filmaatni kun akka gatii nu baasisu wallaallee miti. Kitaabni seenaa oromoo hanga jaarraa 16ffaa maddoota garaa garaa eeruun maqaan itoophiyaa jedhu absiniyaadhaaf kan kenname namoota kitaaba 4. Qeerroo bilisummaa oromoo gurmuu dargaggoota oromoo ebla 02 bara 2011 ijaarame. Koottaa walwajjiin barree wal barsiifnaa, hawaasni oromoo fi jaalattoonni afaan kanaa iddoma jiran taaanii afaan oromoo akka baratan. Baatiin eblaa baatii goototaa, ebla 15 guyyaa goototaa ti. Jireenyi godaantummaa fi tikfatummaa tikfatee geeddaramaa. Heera mootummaa hirmaannaa uummataan mirkanaaeen aadaan oromoo kaleessa maqaan itti moggaafamee, xuriin itti dibameefi akka tuffatamu taee ture sun irraa kaee uummatni abbaa aadaa fi seenaa tae aadaa isaa bakka ganamaatti bifa sirrii taeen deebifatee ittiin jiraachuu erga eegalee kunoo nuusa jaarraa lakkoofsisuu dandaee jira. Addi bilisummaa oromoo abo jaarmayaa siyaasaa kiyyoo kolonii habashoota jalaa bilisa bahuuf qabsoo bilisummaa ummatni oromoo gaggeessu.
Fedhii irratti hundaawanii, buura ummatooti bilisa tahan tokkummaa siyaasaa ummachuuf godhan ijaaruuf abo fi ummatni oromoo murteeffatanii jiru. Duaan boqochuu sabboontuu fi qabsooftuu oromoo addee faaxumaa galmoo ilaalchisee ibsa abo irraa bahe. Yakka suukkanneessaa guyyaa haraa calanqo irratti tae guutuu ummata oromoo fi qeerroo bilisummaa oromoo kan gaddisiisee fi laalaa seenaa sukkanneessaa baroota 1880 moota keessa anoolee fi calanqoo keessatti nugustichi yerosii minilkii fi goobanaan oromoota irratti taasisan kan nu yaadachiisu dha. Seenaa uummata oromoo keessatti kan argaa jirru ayyaan ilaalatoota adda unique opportunists tahan arguu dha. Akkasumas haala sabni oromoo kiyyoo bulchiinsa kolonii abasiiniya jalatti itti jiraatee fi qabsoo inni bilisummaa, dimokraasii, dinagdee fi haqaaf geggeesse irraa.
Barsiifni inni waaee eenyummaa oromoo irratti gochaa ture dhaloota oromoo haaraa kakaasee. Seenaa fi hidda latinsa oromoo harargee bilisummaa. Dhibbaa alagaa bitamuu waggaa dhibbaa oromoo irra turuurraa kan kae hedduun. Abo ijaaramuun hawwi ummata oromoo jaarraa tokkoo kan qabsoo cimaa fi waaltaawe qabaachuu dhugoomse. Hiriirrii diddaa mootummaa abiyoot diyaspooratti jalqbe. Ibsa ejjennoo walgahii shanee gumii adda bilisummaa oromoo. Guyyaa gootota wareegamtoota oromoo ilaalchisee ibsa abo irraa kenname. Qabsaawaa gootaa fi qondaala waraana adda bilisummaa oromoo kan seenaan isaa hin dubbatamin. Dhumni jaaraa 18 ffaa fi jalqabni jaaraa 19ffaa seenaa oromoo keessatti jalqaba bara haarayaati. Sheekh mohammadrashaad abdullee buulessa seenaa oromoo ti bilisummaa. Baaroo tumsaa buuuressaa abofi mallattoo qabsoo oromoo. Qabsoo keenya keessatti warra bilisummaaf wareegame faarsuu caalaa warra akka sabni garboomu godhe abaaruun yaroo keenya guddaa fudhachaa jira.
Adda bilisummaa oromoo kaayyoo abo adda bilisummaa oromoo. Adda bilisummaa oromoo kaayyoo abo adda bilisummaa. Afaan oromoo osoo abbaa itti gaafatamummaan irratti hojjatu qabaatee addunyaarraatti afaanota gurguddoo keessaa sadarkaa 20ffaa argata ture, guddina afaan oromoo kan quucarse mootummaa naannoo oromiyaati, afaan oromoo afaan hojii mootummaa federaalaa tauun dura afaan hojii waajjiraalee mootummaa naannoo oromiyaa tahuu qaba, ani, ati, isheen, inni, isaan, isin hundi keenya. Wareegama baasuun keenya osoo hin dhumatin maaliif guyyaa goototaa jennee ebla 15 kabajanna yaadi jedhu illee namatti buluu dandaa. Akka qoannoo bara 1994 akka dhaha giriigooriyaanitti baaynni ummata oromoo dhibbantaa ummata itoophiyaa 32. Kana keessaa aadaa nyaataa, aadaa uffannaa, aadaa mana itti ijaaran, aadaa fuudhaa fi heerumaa, aadaa irreechaa,aadaa sirna ittiin bulmaataa, aadaa ateetee, aadaa sirbaa, aadaa ittiin wal dhibdee furatan, aadaa ittiin bulmaataa fi kan biroo hedduu qaba. Kanas fooyyessuufi baballisuuf jecha bara 2007 keessa artistoota oromoo kanneen gurguddoo taan dabalatee leenjii dheeraa kennuufiin woldaan akka ijaaramaniifi hojiitti akka galan taee jira. The movement is the culmination of over 70 years of uncoordinated resistance by oromos against ethiopias central government. Labsa waraana bilisummaa oromoo, ebla 1, 2019 kichuu. Jaal lagaasaa wagii umriin isaa barmootaaf yeroo gahu, mana baruumsa sadarkaa tokkoffaa bakkamee jedhamutti kutaa 14 barate. Gooti oromoo nama kutannoo fi wareegama saatiin jireenya saba oromoo keessatt jijjiirama argamsiisu yk argamsiisuuf dabarsee of kenne. Waltajjiidhan qorannoo research centers afaan, aaadaa, seenaa fi sirna gadaa oromoo ijaaruu dhaabuu fi seenaa saba oromoo kan dabre qorachuu, barachuu, barsiisuu fi guddisuu.
Itti dabalees lammii oromoo miliyoona hedduun lakkaawamani naanna finfinne qubatani jiruu. Seenaa ummata oromoo gababbinaan oromoon saba afrikaa keessa jiraatu, kan itoophiyaa keessaa fi haga xiqqoo immoo ummata keeniyaa fi somaaliyaa keessatti argamu dha. Marii hayyu duree adda bilisummaa oromoo jal dawiid ibsaa hawaaasaa oromo norway wajjiin. Uffata aadaa oromo gosa adda addaatti argachuu dandeessu. Akkasumas haala sabni oromoo kiyyoo bulchiinsa kolonii abasiiniya jalatti itti jiraatee fi qabsoo inni bilisummaa, dimokraasii, dinagdee fi haqaaf geggeesse irraa ibsa gabaabaa kennuuf. Dhaabni bilisummaa oromoo immoo qaama adda bilisummaa oromoo dameelee jiran keessaa damee waraanaati. Addi bilisummaa oromoo abo jaarmayaa siyaasaa kiyyoo kolonii habashoota jalaa bilisa bahuuf qabsoo bilisummaa ummatni oromoo gaggeessu hogganuuf sabbontootaan bara 1973 keessa ijaaramee dha. Addi bilisummaa oromoo marii nageenyaa mootummaa itoophiyaa waliin mari achuuf haala mijeessuuf jecha yeroof waraana dhaabuusaa beeksise. Waraana bilisummaa oromoo haala ulfaataa jalatti diina kuffisaa kufaa jirtu dargaggootaa oromoo, sodaan alatti diina dhala namaaf naasuu hin qabne irratti. Seenaa akkaan nama boochisu goota dubartii lubbuun. English abbreviation olf is an organisation established in 1973 by oromos in ethiopia. Ummanni oromoo karoora maastar pilaanii finfinnee toftaa jijjiirratee hojiirra oolfamuuf jiru gonkumaa hin eyyamu.
Ibsa adda bilisummaa oromoo jidduu kana mootummaan wayyaanee karaa kaabinee ministirootaa baanuun wixinee labsii faayidaa. Kitaaba qaacceeffame giimii giimii ukkaamame kubee oromoo oromo encylcopedia. Baaroo tumsaa buuuressaa abofi mallattoo qabsoo oromoo seenaa obbo baaroo tumsaa. Sabni oromoo saba itoophiyaa keessatti baayina ummataan tokkoffaa irra jiru. Henni kaalaandaariin oromoo booranaa kan aadaa fi haala jiruuf jireenya uummata booranaa waliin walitti hidhama cimaa qabu fi sirna gadaatiif illeen utubaa tausaa, qorattoonni seenaa ni dubbatu. Kaayyoon inni guddaan abon qabatee hundeeffame ummata oromoo sirna kolonii itoophiyaa jalaa baase oromiyaan biyya of. Abbaan kiyya miseensa adda bilisummaa oromoo waan tureef maatii kiyyarratti dhiittaa. Namoota diina oromoofu hooggana tahuu dandautu diinaaf jilbeefatee hojjeta. Kitaaba barataa barnoota kutaa 12 afaan oromoo barnoota afaan oromoo kitaaba barataa ministeera barumsaa bara 2005 kutaa rippaabiliika dimookiraatawaa fedaraalawaa.
Gooti oromoo didhaa fi sossobbiin karaa irraa kan hin ceesifne, jagnummaa, gamnummaa fi arjummaan beekamu. Addi bilisummaa oromoo marii nageenyaa mootummaa itoophiyaa waliin mariachuuf haala mijeessuuf jecha yeroof waraana dhaabuusaa beeksise. Lammiin kun hiriiraa finfinnetti tau kessatti qooda fudhachuun dirqama isaatti. Kitaaba afaan oromoo kitaabi haaraan mata dureen isaa kudhaama seenaa jedhamuu fi kan seenaa, aadaa fi amantii oromoo ibse maxxanfamee baee jira. Firaaol jaalataatin baatiin sadaasaa seenuudhaaf guyyootni qubaan lakkaawaman hafte seenaa qabsoo diddaa gabrummaa ummatni oromoo gaggeessaa jiru keessatti iddoo olaanaa qaba. Sirni gadaa sirna dhalli oromoo hoodaa fi itti gaafatama adda addaa kan itti qabatanii dha. Seenaa jimjimoo, sababii dhiittaa mirga namoomaaf biyyaa baqachuu hanga wixinee seeraa hr 128 qopheessuu. Qabsoo bilisummaa ummata oromiyaa tan jaarraa bara 40 tokkoo ol gaggeeyfamaa jirtu keessatti, jiini seenaan gootummaa fii injifannoo keessatti hin galmaawin hin jiru. Adda bilisummaa oromoo abo dhaaba bilisummaa oromoof qabsaawu fi oromiyaa bilisa baasuf sochoudha. Hayyu duree adda bilisummaa oromoo qaama ceumsaa kan taan obbo galaasaa dilboo biyatti deebianii karaa nagaan qabsaauuf akka jiran beeksisan.
1167 674 632 1089 669 573 1 230 1330 153 1601 1151 1133 426 403 404 754 1121 1491 911 968 683 1419 417 1328 39 1549 264 1258 737 720 679 189 1045 890 1619 999 1414 1486 982 1067 393 72 1094 1335 704 827 371